Ước mơ trở thành một nhà
báo chuyên nghiệp năm xưa tuy không đạt được, song với đặc thù công việc chuyên
môn, tôi có cơ hội được “làm báo” nhiều năm nay. Tôi xem đây là sự may mắn bởi vừa
thỏa sức đam mê, lại là cơ hội để tôi rèn luyện nhiều phẩm chất đạo đức cách mạng
trên mặt trận báo chí.
Đầu tiên chỉ là những bản tin ghi lại hoạt động của cơ
quan. Nói có vẻ dễ nhưng bắt tay vào viết không dễ chút nào. Ngắn gọn, cô đọng, mới mẻ, giàu tính thời sự nhưng phải chính xác là những yêu
cầu của bản tin mà tôi đúc kết lại thành kinh nghiệm sau rất nhiều lần gửi tin
đến tòa soạn mà không được đăng tải. Trong số rất ít bản tin được đăng tải, tôi
đọc và so sánh với bản tin đã gửi tòa soạn, biết rằng tít đặt quá dài, không
hấp dẫn người đọc; nội dung chưa chính xác, có
khi sai về thời gian, địa điểm, thậm chí là do vội vàng nên kết quả của các sự
kiện cũng bị sai lệnh. Có lần, hội nghị với nhiều nội dung, tôi đã viết tin nêu
diễn biến với đầy đủ nội dung theo trình tự của hội nghị. Tin được biên tập và
đổi lại vị trí các nội dung, cắt bỏ một số ý. Tin được đăng tải nhưng trong
lòng không vui, tự vấn, thắc mắc, không hiểu vì sao. Đến khi được tham dự một
lớp tập huấn về kỹ năng viết tin, bài, mới nhận ra rằng tin mình viết không cho
bạn đọc biết được đâu là nội dung chính, quan trọng.
Có thêm động lực từ những
bản tin được đăng ngày càng nhiều, cộng thêm chút kinh nghiệm, tôi bắt đầu tập
viết bài. Nắm được nguyên tắc 5W + 1H (What ? Who? Where? When ? Why ? How ?)
thôi chưa đủ, bởi lẽ bài viết không đơn thuần là liệt kê thông tin cần truyền
tải, chủ thể là ai, địa điểm, thời gian, nguyên do, như thế nào, hình thức diễn
ra, mà tùy dạng bài mình xác định lối viết, chất liệu, từ đó xây dựng đề cương,
phát triển, hoàn thiện bài làm sao vừa hay, sinh động, hấp dẫn, gây được sự chú
ý nhưng vẫn phải đảm bảo tính thuyết phục bởi độ chính xác của thông tin, thông
điệp của bài viết. Trong một bài viết mang tính chính luận, tôi đã liệt kê đầy
đủ số liệu có trong báo cáo, xác nhận thông tin với người phát ngôn của đơn vị,
nhận định về cách làm hiệu quả như là mô hình hay cần nhân rộng, song bài viết
được biên tập lại gần như hết, chỉ chọn lựa vài số liệu làm minh chứng, thêm
vào những lý giải, phân tích, so sánh, thay những cụm từ chuyên ngành bằng
những cụm từ dễ hiểu. Đọc lại bài đã được biên tập và đăng tải, bản thân tôi
cũng bị cuốn hút, không khô khan như bài tôi đã viết.
Vì là ngoại đạo nên mỗi
ngày tôi học được một ít từ viết báo, đặc biệt là khi đảm nhiệm vai trò thư ký
Ban Biên tập Cổng thông tin điện tử của cơ quan . Chuẩn mực, trách nhiệm, ham
học hỏi, tư duy tích cực, sáng tạo trong phương pháp làm việc, luôn cập xu thế
phát triển, nhu cầu xã hội…là những phẩm chất bản thân tôi rèn luyện để trở
thành cộng tác viên của báo, đồng thời cũng giúp tôi trưởng thành trong công
việc chuyên môn. Tôi cảm thông hơn và chia sẻ với những vất vả, khó khăn của
các anh chị Biên tập viên cũng từ đấy.
Tri ân đến đội ngũ làm
báo, đặc biệt là anh chị em làm biên tập đã giúp tôi vượt qua được chính chính
mình, góp một phần công sức cho sự nghiệp báo chí. Chúc cho các anh chị và cả
tôi nữa, giữ vững ngòi bút và ngọn lửa đam mê nghề báo.
Bùi Văn Sơn